Sepsa

Sepsa jest niewłaściwą reakcją organizmu człowieka, która rozwija się jako odpowiedź na trwające zakażenie. Często z powodu gwałtownego przebiegu leczenie sepsy jest trudne i wymaga specjalistycznej oraz wielokierunkowej terapii. Z drugiej strony istnieje wiele niedomówień i nie do końca zgodnych z prawdą informacji na temat sepsy i stosowanych metod leczenia. Musisz pamiętać, że każda sepsa może doprowadzić do niewydolności wielu narządów, a w konsekwencji do śmierci pacjenta. Jeśli przeczytasz ten artykuł do końca, to z pewnością będziesz wiedzieć więcej na temat sepsy oraz tego, jak wygląda jej leczenie i dlaczego stanowi tak duży problem dla nas medyków.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest sepsa;
• Jakie drobnoustroje najczęściej mogą wywoływać wystąpienie sepsy;
• Jakie objawy występują najczęściej w sepsie;
• Jak wygląda leczenie sepsy;
• Jakie są najczęstsze zadawane pytania dotyczące sepsy;

Co to jest sepsa

Według definicji sepsa to niewłaściwa reakcja organizmu na zakażenie z udziałem drobnoustroju, a także wytwarzanych przez układ odpornościowy różnych czynników reakcji zapalnej i substancji uszkadzających komórki. Inna dawniej powszechna nazwa tego stanu to posocznica. Pamiętaj, że nie jest to oddzielna choroba, tylko niewłaściwa odpowiedź układu immunologicznego, która prowadzi do groźnych dla życia powikłań. Najczęściej tę reakcję wywołują znajdujące się we krwi bakterie oraz ich toksyny. W wyniku toczącego się zakażenia dochodzi do rozregulowanej i niekontrolowanej reakcji organizmu. Elementy układu odpornościowego, których zadaniem jest ochrona tkanek i narządów przed szkodliwym działaniem drobnoustrojów stają się zagrożeniem dla wielu ważnych narządów, takich jak: nerki, wątroba, płuca oraz serce. Substancje produkowane przez układ immunologiczny powodują zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz rozregulowanie układu krzepnięcia krwi. Pojawia się też przez to skłonność do zakrzepów. W sytuacji, gdy nie uda się w odpowiednim czasie przerwać tej niekontrolowanej reakcji dochodzi do zaburzenia funkcjonowania poszczególnych narządów wewnętrznych.

Co to jest wstrząs septyczny

Podczas rozwijającej się sepsy organizm człowieka uruchamia wiele mechanizmów obronnych, których głównym zadaniem jest utrzymanie prawidłowego dostarczania krwi do komórek. Krwi, która z pomocą hemoglobiny przenosi niezbędny do życia tlen, a także różne substancje odżywcze. Niektóre z objawów występujących w przebiegu sepsy tłumaczą opisane mechanizmy obronne. Organizm człowieka stara się zachować odpowiedni przepływ krwi i metabolizm tlenowy w komórkach istotnych narządów wewnętrznych. Aby tego dokonać, do pewnego stopnia przyspiesza akcję serca, zwiększa liczbę oddechów, a z czasem może ograniczyć krążenie krwi w mniej istotnych miejscach. Możemy to zaobserwować jako tzw. centralizację krążenia.

Jednak bez odpowiedniego leczenia wszystkie mechanizmy obronne z czasem ulegają wyczerpaniu. Różnica pomiędzy zapotrzebowaniem komórek a dostarczaniem tlenu i niezbędnych substancji do komórek powoduje zmianę w ich procesach metabolicznych. Rozwija się metabolizm beztlenowy, który skutecznie upośledza funkcje ważnych narządów. Wstrząs septyczny możemy w skrócie opisać jako obniżone ciśnienie tętnicze krwi, czyli hipotensję oraz niewystarczający przepływ krwi przez tkanki, który nazywamy hipoperfuzją.

Sepsa – najczęstsze przyczyny

Najczęstszą przyczyną pojawienia się sepsy są różne zakażenia bakteryjne. W zależności od źródeł dotyczy to około 75-85% wszystkich przypadków. Aktualnie do rozpoznania sepsy nie potrzebujemy potwierdzenia obecności bakterii we krwi. Dodatnie badania mikrobiologiczne występują w mniej niż połowie przypadków sepsy oraz w około 40-70% w przypadku wstrząsu septycznego. Niekontrolowana reakcja zapalna może rozwijać się jako odpowiedź na antygeny drobnoustrojów lub wytwarzanych przez nie toksyn. Do sepsy może doprowadzić zarówno objawowe zakażenie obejmujące różne narządy takie jak: ostre zapalenie trzustki, zapalenie płuc czy zapalenie otrzewnej, jak również infekcja niedająca żadnych objawów czego przykładem może być zakażenie zębów i tkanek je otaczających czy też zapalenie zatok. Najczęstszą przyczyną sepsy są stany zapalne w obrębie jamy brzusznej, zapalenia płuc oraz infekcje układu moczowego. W zasadzie każdy patogen może wywołać sepsę. Stosunkowo rzadko do sepsy prowadzą zakażenia pasożytnicze, wirusowe oraz te spowodowane tzw. bakteriami atypowymi, takimi jak np. Chlamydia lub Mycoplasma.

Sepsa pozaszpitalna

Za rozwój sepsy poza szpitalem odpowiada kilka specyficznych bakterii. Cechą charakterystyczną tych patogenów jest duża zjadliwość, czyli zdolność wniknięcia, namnożenia się oraz uszkodzenia tkanek zainfekowanego organizmu. Zwykle te cechy są odpowiedzialne za szybki lub wręcz piorunujący przebieg zakażenia, a w konsekwencji gwałtownie postępujące pogorszenie stanu pacjenta. Bakteriami posiadającymi opisane wyżej właściwości są przede wszystkim:

• dwoinki zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych (Neisseria meningitidis) – zwane popularnie meningokokami;
• dwoinki zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) – zwane potocznie pneumokokami;
• pałeczki hemofilne (Haemophilus influenzae)
• paciorkowce ropne (Streptococcus pyogenes)

oraz rzadziej wywołujące gwałtowne reakcje pałeczki Gram-ujemne takie jak Escherichia coli czy Salmonella spp..

Sepsa, która rozwija się w warunkach pozaszpitalnych dotyka zwykle dzieci, młodzież, a także młodych dorosłych. Bardzo często nie możemy stwierdzić konkretnych czynników ryzyka. Opisywane w mediach piorunujące przebiegi sepsy u dzieci lub zdrowych, młodych dorosłych zazwyczaj były spowodowane zakażeniem meningokokowym. Dobra wiadomość jest taka, że w odpowiedzi na opisywane powyżej bakterie opracowano szereg szczepionek zalecanych jako profilaktyka ciężkich i zagrażających życiu zakażeń.

Sepsa na Oddziale Intensywnej Terapii

Pisząc nieco bardziej poetycko sepsa jest bardzo częstym gościem na Oddziale Intensywnej Terapii (OIT). Pacjenci w bardzo ciężkim stanie, z rozwiniętą niewydolnością jednego lub kilku narządów mają dużo słabszą odporność. U takich chorych ryzyko wystąpienia sepsy zwiększa się dodatkowo z powodu dużej liczby wykonywanych procedur medycznych, które są niezbędne w trakcie leczenia. Przykładem takich działań jest zakładanie cewników do dużych naczyń krwionośnych służących do podawania leków, prowadzenie terapii respiratorem przez rurkę intubacyjną zwiększające ryzyko zapalenia płuc. Innym czynnikiem ryzyka jest obecność cewnika w pęcherzu moczowym. Wszystkie wymienione elementy leczenia na OIT mają jeden wspólny mianownik – ułatwiają wniknięcie drobnoustrojów do organizmu.

Z wyżej wymienionych powodów za wystąpienie sepsy na OIT odpowiadają najczęściej bakterie, które w normalnych warunkach nie są groźne dla człowieka. Inaczej możemy nazywać je patogenami potencjalnie chorobotwórczymi. Spośród całej tej grupy drobnoustrojów warto wymienić kilku największych winowajców takich jak:

• Gram-ujemne pałeczki – Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae
• Gram-ujemną pałeczkę okrężnicy – Escherichia coli
• Gram-dodatnie gronkowce – np. Staphylococcus aureus
• grzyby z gatunku Candida albicans

Dodatkowa trudność w zakażeniach tymi patogenami wynika z tego, że zazwyczaj są one oporne na większość wykorzystywanych przez nas antybiotyków. Jeśli połączymy to z innymi czynnikami ryzyka takimi jak: choroby przewlekłe (np. cukrzyca, nowotwory), rozległy zabieg operacyjny czy długotrwała antybiotykoterapia otrzymujemy bardzo trudny do wyleczenia przypadek medyczny.

Sepsa najczęstsze objawy

Musisz pamiętać, że sepsa rozwija się na skutek wcześniejszego zakażenia. Różne infekcje, które mogą wyzwolić tę niewłaściwą i nadmierną reakcję układu odpornościowego często na początkowym etapie nie powodują charakterystycznych objawów. Z tego powodu łatwo początek sepsy przegapić, a przez to nieświadomie opóźnić rozpoczęcie właściwego leczenia.

Początkowo objawy mogą przypominać typowe przeziębienie lub jelitówkę. Niekiedy jedynym symptomem, szczególnie u małych dzieci jest wysoka gorączka. Wraz z rozwijającą się sepsą możemy zaobserwować kolejne, pojawiające się niepokojące objawy takie jak:

• przyspieszenie akcji serca – powyżej 90-100 uderzeń na minutę;
• zwiększenie częstości oddechu – powyżej 20-22 oddechów na minutę z towarzyszącą dodatkowo dusznością;
• zaburzenia świadomości – nasilone w różnym stopniu od zamroczenia do całkowitej utraty przytomności;
• centralizację krążenia – objawiającą się zasinieniem lub zblednięciem obwodowych części kończyn;
• charakterystyczną wybroczynową wysypkę – która nie blednie pod wpływem ucisku, ponieważ jest spowodowana wykrzepianiem krwi w naczyniach krwionośnych;

Prawdę mówiąc, nie istnieją żadne wczesne objawy, które jednoznacznie mogą wskazywać na rozwój sepsy. Dodatkowo nie jesteśmy w stanie przewidzieć tego, jak będzie się ona rozwijać w kolejnych godzinach. Sygnałem alarmowym jest niewątpliwie gwałtowny przebieg i szybkie pogarszanie się stanu ogólnego chorego. Niekiedy pomocna i stosunkowo łatwa do wykonania jest ocena nawrotu włośniczkowego. Możemy ją wykonać uciskając na kilka sekund paznokieć lub skórę w okolicy mostka. Jeżeli czas powrotu normalnego, różowego koloru skóry jest dłuższy niż 2 sekundy świadczy to o poważnych zaburzeniach krążenia obwodowego.

Objawy sepsy u niemowląt i małych dzieci

Rozpoznanie jakiejkolwiek choroby u niemowląt i małych dzieci stanowi nie lada wyzwanie zarówno dla rodziców, jak i doświadczonych specjalistów. Często rozwijające się zakażenie może przebiegać początkowo bezobjawowo lub wyłącznie z występującą wysoką gorączką. Do innych objawów, które mogą sugerować sepsę u małych pacjentów zaliczamy:

• małą ilość moczu, czyli skąpomocz;
• nadmierną senność i apatię;
• nieblednącą po ucisku wysypkę lub inne zmiany zabarwienia skóry (np. zasinienie lub zażółcenie);
• obniżenie napięcia mięśniowego;
• zaburzenia oddychania;

Czasem objawy mogą sugerować konkretną infekcję. W przypadku zakażeń wywołanych meningokokami możemy zaobserwować cechy zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych, takie jak:

• gorączkę;
• brak apetytu, wymioty lub biegunkę;
• rozpaczliwy głośny płacz;
• senność lub rozdrażnienie;
• pulsujące ciemiączko;
• odginanie głowy do tyłu;
• wybroczynową wysypkę na skórze – nieblednącą pod wpływem ucisku;

Co robić, gdy podejrzewamy sepsę?

Jeśli zauważysz u kogoś z Twojego otoczenia objawy, które mogą wskazywać na sepsę musisz bezwzględnie skontaktować się z lekarzem. Decyzję o dalszym postępowaniu medycznym można podjąć jedynie po dokładnym badaniu lekarskim. W przypadku podejrzenia sepsy mało prawdopodobne jest prowadzenie leczenia w warunkach domowych, ponieważ stan chorego może bardzo szybko ulec pogorszeniu. Nie ma tutaj znaczenia fakt, że ktoś czuje się dobrze, a objawy nie są jeszcze bardzo nasilone.

W sytuacji, gdy symptomy sugerujące sepsę gwałtownie narastają niezbędne jest jak najszybsze wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego i przekazanie chorego do najbliższego szpitala. Pamiętaj, że bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoznanie i zastosowanie odpowiedniego leczenia. Takie postępowanie stwarza możliwość uniknięcia poważnych i groźnych dla życia powikłań.

Rozpoznanie i potwierdzenie sepsy w szpitalu

Podobnie jak w przypadku początkowych objawów, nie ma jednego i idealnego testu, który pozwala lekarzom jednoznacznie rozpoznać lub wykluczyć sepsę. Na proces diagnostyczny składa się wiele elementów, które po połączeniu w całość mogą z dużym prawdopodobieństwem wskazywać na wysokie ryzyko rozwoju sepsy.

Badania laboratoryjne

Bardzo pomocnymi badaniami, które wykonujemy z pobieranej od pacjenta krwi obwodowej są parametry zapalne takie jak: stężenie prokalcytoniny, stężenie białka C-reaktywnego (CRP) czy ogólny poziom białych krwinek, zwanych leukocytami. Rzadziej oznacza się tzw. odczyn opadania krwinek, czyli popularne OB. Badania biochemiczne pozwalają również ocenić nam wydolność ważnych dla życia narządów wewnętrznych takich jak nerki, wątroba czy trzustka, jak również obserwować zaburzenia funkcji układu krzepnięcia krwi. Wykonanie badania zwanego gazometrią krwi tętniczej daje nam czytelną informację na temat wydolności układu oddechowego chorego oraz tego, jaki jest poziom mleczanów. Wysoki poziom mleczanów we krwi połączony z zaburzeniami pH w kierunku kwasicy wskazuje bezpośrednio na duże zaburzenia w dostarczaniu tlenu do komórek i tkanek.

Prokalcytonina

Prokalcytonina jest prekursorem hormonu kalcytoniny. W normalnych fizjologicznych warunkach kalcytonina bierze udział w utrzymaniu równowagi mineralnej organizmu i odpowiada za zmniejszenie stężenia wapnia we krwi. Oprócz tego w ciężkich infekcjach bakteryjnych i grzybiczych, a także w sepsie jej stężenie we krwi znacząco wzrasta.

Z drugiej strony różne choroby spowodowane przez wirusy (np. zapalenie wątroby typu B, cytomegalia, COVID-19), różnego rodzaju reakcje alergiczne oraz choroby autoimmunologiczne nie powodują wzrostu poziomu prokalcytoniny. Z tego powodu zwykle jest bardziej przydatnym wskaźnikiem pomocnym w rozpoznaniu sepsy, w odróżnieniu od opisywanych powyżej CRP, czy OB. Poziom prokalcytoniny we krwi może obrazować nasilenie uogólnionej reakcji zapalnej, ponieważ toksyny wytwarzane przez bakterie wpływają istotnie na produkcję tego białka.

Badania mikrobiologiczne

W celu potwierdzenia infekcji bakteryjnej niezbędne jest wykonanie badania mikrobiologicznego. W przypadku podejrzenia sepsy zazwyczaj przed włączeniem antybiotykoterapii pobiera się krew na posiew. Ten odpowiednio zabezpieczony materiał przekazujemy do laboratorium, gdzie na odpowiednich hodowlach namnażają się bakterie. Ten rodzaj diagnostyki ma jeszcze jeden bardzo ważny w późniejszym leczeniu cel. Oprócz rozpoznania konkretnej bakterii, odpowiadającej za zakażenie i rozwijającą się sepsę, pozwala określić wrażliwość patogenów na konkretne antybiotyki. Dzięki temu możemy stosować w terapii najbardziej skuteczne leki. Materiał do badania mikrobiologicznego możemy pobierać także z innych miejsc, takich jak:

• wydzielina z dróg oddechowych;
• mocz;
• płyn mózgowo – rdzeniowy;
• wydzielina z rany;

Wadą tych badań jest niestety długie oczekiwanie na końcowe wyniki. Wstępne wnioski płynące z wykonanego posiewu krwi otrzymujemy zwykle dopiero po 2-3 dobach od pobrania materiału, a pełną informację wraz z wrażliwością dostajemy z reguły po około 5 dniach. Dlatego początkowe podejrzenie sepsy oraz wdrożona antybiotykoterapia opiera się przede wszystkim na doświadczeniu lekarza, skrupulatnym wywiadzie medycznym i dokładnym zbadaniu pacjenta.

Skale i inne badania pomocne w rozpoznaniu sepsy

W oddziałach szpitalnych (głównie w OIT) oprócz wykonywanych badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych stosujemy różne odpowiednio dobrane skale, w których oceniamy objawy i parametry występujące u pacjenta z podejrzeniem sepsy. Całość obrazu klinicznego pozwala nam zarówno na rozpoznanie sepsy, jak i również na ocenę stopnia niewydolności poszczególnych narządów wewnętrznych. Przykładem takiej skali jest skala SOFA (ang. Sequential Organ Failure Assessment score), w której oceniamy takie parametry jak: poziom płytek krwi, stężenie kreatyniny w surowicy, średnie ciśnienie tętnicze, czy poziom świadomości pacjenta.

W poszukiwaniu źródła zakażenia, a więc bezpośredniej przyczyny wywołującej sepsę mogą pomóc także badania obrazowe. W zależności od podejrzewanej lokalizacji możemy wykonać zdjęcie RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej lub badanie tomografii komputerowej wybranej okolicy.

Sepsa – jak wygląda leczenie w szpitalu

Głównym celem leczenia sepsy jest niewątpliwie zahamowanie niekontrolowanej i niewłaściwej reakcji układu immunologicznego, która rozwija się w odpowiedzi na zakażenie. Najważniejsze w tym procesie jest jak najszybsze rozpoznanie i zastosowanie odpowiedniego postępowania. Istotny w leczeniu jest tzw. pakiet zadań, który powinien zostać wykonany w ciągu pierwszej godziny od postawienia rozpoznania sepsy, jak również przypuszczenia, że prawdopodobieństwo jej wystąpienia jest wysokie. W najnowszych wytycznych leczenia sepsy podkreśla się fakt, że pacjent z rozpoznaną sepsą powinien w ciągu pierwszych sześciu godzin od postawienia diagnozy znaleźć się w Oddziale Intensywnej Terapii.

Pierwsza godzina

Podstawowym elementem postępowania w ciągu pierwszej godziny jest stabilizacja stanu ogólnego pacjenta oraz szybkie rozpoczęcie antybiotykoterapii. Przed włączeniem leczenia przeciwbakteryjnego zwykle zabezpieczamy krew do badania mikrobiologicznego. Intensywna opieka medyczna w początkowym okresie opiera się na przetaczaniu dużych ilości płynów dożylnych, co pomaga w utrzymaniu prawidłowej funkcji układu krążenia. Zapewnienie odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi oraz wypełnienia naczyń krwionośnych ogranicza zaburzenia w dostarczaniu tlenu i substancji odżywczych do poszczególnych komórek i tkanek organizmu.

Oddział Intensywnej Terapii

Leczenie sepsy w Oddziale Intensywnej Terapii zwykle trwa bardzo długo i niestety dość często kończy się niepowodzeniem. Postępowanie medyczne obejmuje dwa główne cele:

• leczenie zakażenia, które doprowadziło do rozwoju sepsy;
• leczenie wspomagające, ograniczające skutki powikłań narządowych w przebiegu sepsy;

Podstawową metodą skierowaną bezpośrednio na przyczynę, czyli trwające zakażenie jest oczywiście antybiotykoterapia. W początkowym okresie zwykle stosuje się tak zwaną terapię empiryczną, czyli opartą na doświadczeniach zespołu i ocenie prawdopodobnych patogenów odpowiedzialnych za wystąpienie infekcji. Po uzyskaniu konkretnych wyników posiewów bardzo często włączamy tzw. antybiotykoterapię celowaną używając najbardziej skutecznych leków działających na wykrytą bakterię.

Drugi filar leczenia, czyli działanie wspomagające w zależności od stanu pacjenta może polegać na:

• prowadzeniu terapii respiratorem – w przypadku niewydolności oddechowej;
• podawaniu leków wspierających serce i układ krążenia – w sytuacji, gdy dochodzi do niewydolności krążenia w przebiegu wstrząsu septycznego;
• prowadzeniu terapii nerkozastępczej – jeśli dochodzi do niewydolności nerek
• odpowiednim leczeniu żywieniowym – gdy konieczne jest dostarczenie odpowiedniej ilości kalorii i substancji odżywczych niezbędnych do walki z toczącą się infekcją.

Więcej na temat leczenia prowadzonego w OIT znajdziesz we wpisach:

Co to jest intensywna terapia?

Jak wygląda leczenie pacjenta na intensywnej terapii?

Sepsa – często zadawane pytania

Czy sepsa jest zaraźliwa i jak można się zarazić?

Sama sepsa nie jest oddzielną jednostką chorobą tylko reakcją organizmu na zakażenie. Oznacza to, że sepsą nie możemy się zarazić. Odpowiedź układu immunologicznego u każdego człowieka może przybierać inną postać i być w różnym stopniu nasilona.

Oceniając ryzyko przeniesienia danego drobnoustroju, który może wywołać sepsę musimy wziąć pod uwagę konkretny patogen i jego zjadliwość. Największe ryzyko zakażenia możemy zaobserwować w przypadku bakterii charakteryzujących się wysoką zjadliwością, czyli meningokoków oraz pneumokoków. Te patogeny najczęściej przenoszą się drogą kropelkową, a także przez kontakt bezpośredni, czyli korzystanie z tych samych naczyń, wspólne spożywaniu jedzenia lub poprzez pocałunki. Musisz pamiętać, że mogą one atakować osoby zdrowe, które nie są nieobciążone chorobami współistniejącymi.

W przypadku bakterii wywołujących sepsę w środowisku szpitalnym ryzyko zarażenia jest znikome u osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym.

Czy można wyleczyć sepsę?

Szybkie rozpoznanie i zastosowanie odpowiedniego leczenia zwiększa szanse na całkowite wyleczenie zakażenia wywołującego sepsę, a także ograniczenie gwałtownej reakcji układu immunologicznego. Musisz jednak wiedzieć, że nawet najlepiej prowadzona terapia w żadnym wypadku nie daje gwarancji na końcowy sukces. Szacuje się, że około 30-50% wszystkich przypadków sepsy kończy się śmiercią pacjenta. Ponadto w przebiegu sepsy może dojść do różnych, często nieodwracalnych powikłań. Przykładem powikłań mogą być między innymi zmiany martwicze oraz ubytki skóry w obwodowych częściach ciała takich jak palce rąk i nóg powstające na skutek zaburzeń w przepływie krwi i układzie krzepnięcia. Inną grupę następstw stanowią zaburzenia neurologiczne, które są spowodowane niewydolnością układu krążenia, niedotlenieniem mózgu, jak również współistniejącym zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych. W takiej sytuacji pozostałością po przebytej sepsie mogą być porażenia kończyn, zaburzenia pamięci, niedosłuch lub różnie nasilone napady padaczkowe.

Czy można ograniczyć ryzyko zachorowania na sepsę?

Nie ma jednej, konkretnej szczepionki zabezpieczającej przed wystąpieniem sepsy. Dzięki szczepieniom możemy jednak ograniczyć ryzyko zakażenia najbardziej zjadliwymi bakteriami, które najczęściej odpowiadają za wywołanie niekontrolowanej reakcji zapalnej. Pierwszym przykładem jest szczepionka przeciwko Haemophilus influenzae typu B, która jest włączona do obowiązkowego kalendarza szczepień u dzieci. Istnieją także szczepionki przeciwko różnym grupom meningokoków (Neisseria meningitidis). Musisz wiedzieć, że aby w pełni zabezpieczyć się przed tymi drobnoustrojami, należy zastosować dwa rodzaje szczepionki. Jedna jest skierowana przeciwko grupie serologicznej B, a druga zabezpiecza przed zakażeniem meningokokami z grupy A,C,W135 i Y. Aby w pełni ograniczyć ryzyko infekcji wywołanej bakteriami Neisseria meningitidis, należy przyjąć oba rodzaje szczepionki. W przypadku szczepień przeciwko pneumokokom (Streptococcus pneumoniae) stosujemy jedną szczepionkę, podawaną zazwyczaj w kilku dawkach. W Polsce szczepienia przeciwko meningokokom i pneumokokom są zalecane, ale nieobowiązkowe, to znaczy, że musimy za nie zapłacić.

Podsumowanie

Sepsa jest bardzo poważnym i zagrażającym życiu stanem, który rozwija się jako reakcja organizmu na zakażenie. W przebiegu sepsy bardzo często dochodzi do groźnych powikłań oraz niewydolności wielonarządowej. Zapamiętaj, że najważniejsze jest jak najszybsze rozpoznanie sepsy i zastosowanie odpowiedniego postępowania. Elementy skutecznej terapii obejmują jednakowo leczenie przyczyny zakażenia, a także leczenie wspomagające, które zapobiega narastaniu niewydolności poszczególnych narządów. Niestety w wielu przypadkach nie udaje się zapobiec groźnym powikłaniom, które prowadzą do śmierci pacjenta. Dlatego bardzo ważna jest wiedza i odpowiednia profilaktyka. Mam nadzieję, że ten obszerny wpis pozwoli Ci zrozumieć najistotniejsze zagadnienia związane z sepsą. Jeśli masz jeszcze jakieś pytania lub wątpliwości możesz napisać o nich w komentarzu poniżej. Możesz również udostępnić ten artykuł znajomym lub osobom, które chcą się dowiedzieć więcej na temat sepsy.