Drgawki gorączkowe

Drgawki gorączkowe dla wielu rodziców stanowią bardzo stresujące przeżycie. Szczególnie jeśli się ich spodziewają lub nie wiedzą, że mogą się pojawić. Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego wpisu poznasz i zapamiętasz najważniejsze informacje na ten temat.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to są drgawki gorączkowe?
• Jak je odróżnić od innych drgawek?
• Jak możemy podzielić drgawki gorączkowe?
• Jakie są wskazania do leczenia w szpitalu po napadzie drgawek gorączkowych?
• Jak wygląda pierwsza pomoc przy drgawkach gorączkowych?

Zanim zaczniesz czytać, to upewnij się, że wiesz już coś na temat gorączki u dziecka 🙂

Jeśli nie — zacznij tutaj.

Co to są drgawki gorączkowe

Drgawki gorączkowe to nagle pojawiające się drgawki związane z chorobą, która przebiega z gorączką. Dodatkowym warunkiem jest to, że gorączki nie spowodowała infekcja ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Drgawki gorączkowe występują u niemowląt już po ukończeniu 1. miesiąca życia, a najwięcej przypadków obserwujemy w okresie pomiędzy 6. miesiącem życia, a 5. rokiem życia. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia drgawek ma miejsce ok. 18. miesiąca życia. Warunkiem koniecznym do ich rozpoznania jest oprócz braku infekcji OUN, także brak wcześniejszych napadów drgawek w okresie noworodkowym lub innych niezwiązanych z podwyższoną temperaturą.

Drgawki jako konsekwencja gorączki pojawiają się u około 2-5% dzieci w każdym wieku. Zwykle dochodzi do nich, gdy temperatura przekracza 38 °C, najczęściej we wczesnych godzinach wieczornych. Chociaż ciekawostką jest, że niekiedy gorączka może pokazać się dopiero po zakończeniu napadu. Większe ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych dotyczy chłopców.

Drgawki gorączkowe — typowe objawy:

Do charakterystycznych objawów napadu drgawek związanych z gorączką możemy zaliczyć:

• utratę przytomności
• trudności w oddychaniu
• bladość lub zasinienie
• przewracanie oczami w kierunku tyłu głowy
• pianę w ustach
• uogólnione (dotyczące całego ciała) lub ogniskowe (związane z konkretną okolicą) drgania
• szarpnięcia ramion i nóg

Sam widzisz, że objawy wyglądają dość poważnie. A jednak nie po każdym napadzie drgawek gorączkowych należy kierować się z dzieckiem na SOR. Jak zatem odróżnić ten rodzaj napadu od innych drgawek? Czytaj dalej 🙂.

Jak odróżnić drgawki gorączkowe od innych drgawek i stanów podobnych?

W całej medycynie zawsze mamy możliwość porównywania jednej choroby do innej. Fachowo nazywamy to różnicowaniem albo diagnostyką różnicową. Nie inaczej to wygląda w przypadku poszukiwania przyczyny drgawek u dzieci. Przynajmniej kilka stanów chorobowych, jak również zachowań zdrowych dzieci możemy czasami pomylić z epizodem drgawek gorączkowych.

Napad padaczki

Cechą charakterystyczną, dzięki której możemy odróżnić jest przede wszystkim brak gorączki. Inne są także same drgawki. Zwykle dotyczącą kilku miejsc ciała i mają charakter złożony, różne nasilenie, częstość i czas trwania.

Dreszcze

Poświęciłem im już trochę czasu we wpisie o gorączce. Chciałbym Ci przypomnieć, że są to drżenia występujące bez towarzyszącej utraty przytomności. Często wywołuje je zbyt energiczne chłodzenie fizykalne podczas prób obniżania temperatury. Za pojawienie się dreszczy odpowiadają zwężone naczynia krwionośne i wzrost metabolizmu w wyniku gorączki. Pamiętaj, że dreszcze obniżają dodatkowo komfort dziecka.

Majaczenie

Zasadnicza różnica wiąże się ze stanem przytomności. W odróżnieniu od drgawek dziecko, które majaczy nie będzie nieprzytomne. Majaczeniem określamy ostry i przemijający stan splątania, czyli obniżenia świadomości, który pojawia się w wyniku wysokiej gorączki.

Omdlenie

Przede wszystkim nie wynika z gorączki. Omdlenie to krótkotrwała utrata przytomności. Warty podkreślenia jest fakt, że dziecko szybko i samoistnie wraca do normalnego stanu.

Inne mylące stany

Być może trudno Ci będzie w to uwierzyć, ale czasem mogą wystąpić napady przypominające drgawki, które nie mają nic wspólnego z chorobą. Niektóre dzieci potrafią „naśladować” epizody drgawek np. wstrzymując powietrze lub przez napady złości. W tej ostatniej sytuacji decydujący będzie z pewnością charakterystyczny wywiad od rodziców lub opiekunów. Drgawki możesz także pomylić z sytuacją, gdy dziecko dobrowolnie wstrzymuje oddech i dochodzi do przejściowej utraty świadomości. W obu opisanych przypadkach nie ma jednak towarzyszącej gorączki, co w tej sytuacji jest jednoznacznie rozstrzygające.

Jak możemy podzielić drgawki gorączkowe?

Skoro wiesz już, czym są drgawki gorączkowe. Możemy przejść do kolejnego etapu, czyli ich podziału. Nie jest on zbyt skomplikowany, ponieważ wyróżniamy drgawki gorączkowe proste i złożone.

Drgawki gorączkowe proste

Drgawki określane jako proste stanowią około 70% wszystkich przypadków. Charakterystyczne dla nich jest to, że dotyczą całego ciała, czyli nie występują tzw. napady ogniskowe (jednej okolicy). Zwykle trwają krócej niż 10 minut oraz ustępują samoistnie bez naszej pomocy, czy leczenia. Inną pomocną wskazówką jest brak nawrotu w ciągu 24 godzin po napadzie. Jeśli zdecydujesz się wykonać dziecku po takim napadzie badania dodatkowe np. EEG to wynik powinien być prawidłowy.

Dziecko po napadzie drgawek gorączkowych prostych nie musi być przyjęte do szpitala. Warunkiem koniecznym jest oczywiście dobry stan ogólny i znane źródło infekcji, czyli przyczyna gorączki. Być może w takiej sytuacji wystarczy kilkugodzinna obserwacja w SOR, co nie powinno stanowić dla Ciebie dodatkowego źródła niepokoju. Z uwagi na to, że napady tego rodzaju drgawek są krótkotrwałe zazwyczaj nie musimy stosować leczenia lekami przeciwdrgawkowymi.

Drgawki gorączkowe złożone

W odróżnieniu od drgawek prostych te złożone stanowią poważny stan kliniczny i wymagają leczenia w szpitalu. Dotyczą około 30% wszystkich przypadków drgawek gorączkowych. Napady trwają dłużej niż 10 minut, a w ciągu 24 godzin pojawiają się 2 lub więcej epizodów. Mogą też wystąpić po napadowe powikłania neurologiczne. Przykładem takich powikłań jest tzw. porażenie Todda. Jest to przejściowe porażenie połowy ciała, które trwa od kilku minut do kilku godzin, nie wymaga leczenia i samoistnie ustępuje. Czasem, aby przerwać napady drgawek złożonych, musimy zastosować leki przeciwdrgawkowe. Wskazaniem do podania takich leków są:

• utrzymywanie się objawów dłużej niż 5 minut
• przejście w stan padaczkowy, czyli napad trwający dłużej niż 30 minut, lub kilka napadów krótszych, po których chory nie odzyskuje świadomości
• drgawki nawracające.

Jakie są wskazania do leczenia w szpitalu po napadzie drgawek gorączkowych?

Wskazania do hospitalizacji, czyli leczenia w szpitalu są określane jako tzw. czerwone flagi. Jeśli wystąpi przynajmniej jedno z nich musisz mieć świadomość, że konieczna jest pogłębiona diagnostyka i pobyt w oddziale. Szczegółowy wykaz przedstawiam na schemacie poniżej.

Jak wygląda pierwsza pomoc przy drgawkach gorączkowych?

Postępowanie w trakcie napadu drgawek

Najważniejszą czynnością w pierwszej pomocy przy napadzie drgawek gorączkowych jest ograniczanie skutków ich działania. Musisz zadbać o bezpieczeństwo własne, a przede wszystkim swojego dziecka. W trakcie napadu wskazane jest zapewnienie drożności dróg oddechowych i ocena podstawowych parametrów takich jak oddech czy oznaki krążenia. Bezpośrednio po napadzie ułóż dziecko w pozycji bocznej bezpiecznej. Jeśli masz problem z utrzymaniem drożnych dróg oddechowych z powodu np. dużej ilości wydzieliny w jamie ustnej, to możesz zastosować tę pozycję także w trakcie drgawek.

Postępowanie po napadzie drgawek

Tak jak pisałem wcześniej drgawki w większości przypadków ustępują samoistnie. Po napadzie musisz dokładnie obserwować dziecko, aby ocenić czy utrata świadomości się nie przedłuża. Poszukaj „czerwonych flag”, aby w razie konieczności niezwłocznie wezwać karetkę. Jeżeli wszystko wraca do normy i stan dziecka się samoistnie poprawia, zadbaj o odpowiednie nawodnienie. Możesz podać chłodne płyny po ustaniu drgawek. Pamiętaj, że przy zaburzeniach świadomości nie podajemy nic doustnie z powodu dużego ryzyka zachłyśnięcia.

Leki przeciwdrgawkowe i przeciwgorączkowe

Jeśli jesteś rodzicem to z pewnością chcesz teraz zadać pytanie: „Czy mogę podać jakieś leki, aby przerwać napad drgawek?”. Odpowiedź jest dość złożona. W przypadku pierwszego napadu drgawek gorączkowych z pewnością nie podasz żadnych leków, bo nie będziesz mieć do nich dostępu (niezbędna jest recepta). Poza tym w większości przypadków drgawek gorączkowych podawanie leków nie będzie konieczne, ponieważ napad ustąpi samoistnie. W sytuacji, gdy jesteś rodzicem dziecka chorego na padaczkę lub inne schorzenie wywołujące drgawki być może będziesz mieć w zanadrzu czopki z diazepamem. Jeśli napady zdarzają się dość często i posiadasz odpowiednie zalecenia od swojego lekarza to należy je zrealizować.

Pamiętaj, że leki przeciwgorączkowe nie zapobiegają nawrotom i napadom drgawek gorączkowych i powinno się ich stosować profilaktycznie.

Podsumowanie

Drgawki gorączkowe, chociaż wyglądają dość strasznie z reguły nie powodują trwałych konsekwencji dla zdrowia dziecka. Pamiętaj, że większość z nich to drgawki proste, które nie wymagają leczenia i ustępują samoistnie. Ryzyko rozwoju padaczki jest niewielkie, a drgawki te nie mają niekorzystnego wpływu na zachowanie dziecka, wyniki w szkole czy zaburzenia neurologiczne. Oczywiście zdarzają się także bardziej skomplikowane sytuacje, które wymagają specjalistycznych konsultacji. Ważne, abyś jako rodzic nie tracił głowy i był przygotowany na odpowiednią reakcję.

Jeśli podobał Ci się ten artykuł możesz go udostępnić innym znajomym rodzicom, aby wiedzieli, jak się zachować w takich sytuacjach. Jeśli czegoś nie rozumiesz to zajrzyj do SŁOWNIKA albo po prostu napisz do mnie wiadomość. Pozdrawiam serdecznie.