Co to jest intensywna terapia?

Jeśli szukasz odpowiedzi na pytanie: “Co to jest intensywna terapia?” przeczytaj koniecznie ten wpis.

Dodatkowo dowiesz się:

• Co to jest Oddział Intensywnej Terapii?
• Co robimy na intensywnej terapii?
• Jakie są różne rodzaje oddziałów intensywnego nadzoru?
• Kiedy pacjent trafia na intensywną terapię?
• Jak wygląda praca na OIT?

Być może nie zdajesz sobie z tego sprawy, że w większości szpitali w Polsce (napewno nie we wszystkich) jest taki oddział, który znajduje się zwykle w bliskim sąsiedztwie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego lub Izby Przyjęć. Oddział ten jest inny niż pozostałe. Zwykle przebywa tam tylko kilku pacjentów, a liczba personelu medycznego opiekujących się nimi jest znacząco wyższa. Na całe szczęście większość chorych nie ma zielonego pojęcia o tym miejscu. Jednak w sytuacji wystąpienia nagłego, bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia i życia zwykle konieczne jest kontynuowanie leczenia za zamkniętymi drzwiami z napisem – Oddział Intensywnej Terapii.

Intensywna terapia

Z definicji zawartej w oficjalnym Rozporządzeniu Ministra Zdrowia intensywna terapia to:

Postępowanie mające na celu podtrzymywanie funkcji życiowych oraz leczenie chorych w stanach zagrożenia życia, spowodowanych potencjalnie odwracalną niewydolnością jednego lub kilku podstawowych układów organizmu, w szczególności oddychania, krążenia, ośrodkowego układu nerwowego.

Tłumacząc w prosty sposób, jeśli choroba doprowadza pacjenta do takiego stanu, w którym jego narządy i układy stają się niewydolne, a jednocześnie istnieją szanse na odwrócenie tego procesu należy wdrożyć intensywne leczenie. Leczenie, które początkowo pozwoli na podtrzymanie podstawowych funkcji życiowych. Na tym etapie zastępujemy oddychanie z pomocą respiratora czy pracę nerek dzięki użyciu ciągłej terapii nerkozastępczej. Jeśli uda nam się z sukcesem wykonać ten pierwszy, często najtrudniejszy krok, w następnym etapie możemy poszukiwać i leczyć przyczyny, które do wspomnianej wyżej niewydolności doprowadziły.

OIT, OIOM, a może OIOK 🤔

Oficjalna nazwa oddziału, w którym prowadzi się intensywną terapię to Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Musisz wiedzieć, że w wielu szpitalach funkcjonują także różne inne pododdziały, które opiekują się pacjentem wymagającym intensywnego leczenia.

Dla przykładu możemy wymienić:

OIOK – Oddział Intensywnej Opieki Kardiologicznej – przeznaczony dla pacjentów z chorobami serca i układu krążenia, często po zabiegach koronarografii z powodu zawału serca. Zwykle na typowej “Internie” czyli Oddziale Chorób Wewnętrznych, także znajduje się sala umożliwiająca stałe monitorowanie chorych, którą w żargonie szpitalnym określamy jako OIOK.

OITN – Oddział Intensywnej Terapii Noworodka – zwykle jest to wydzielona część Oddziału Neonatologicznego znajdującego się bezpośrednio przy Oddziale Ginekologii i Położnictwa. To miejsce przeznaczone dla noworodków i wcześniaków wymagających intensywnego nadzoru lub tymczasowej stabilizacji ich stanu do czasu transportu do ośrodka specjalistycznego.

POP – Oddział Pooperacyjny – czasem jest to oddzielny oddział szpitalny, głównie w większych szpitalach klinicznych. W mniejszych jednostkach zwykle jest to wydzielona sala w ramach Oddziału Chirurgii. Służy do monitorowania stanu pacjentów po wykonanych zabiegach operacyjnych. Specjalistyczne oddziały zabiegowe takie jak: neurochirurgia, kardiochirurgia czy torakochirurgia zwykle są tak zaplanowane, aby w swoich strukturach mieć duże sale pozwalające na szybką i ciągłą ocenę parametrów u pacjentów po operacji.

Sale Intensywnego Nadzoru – przykładem mogą być tutaj powszechne Poodziały Udarowe funkcjonujące w ramach Oddziału Neurologii przeznaczone dla pacjentów leczonych z powodu udarów mózgu.

Możesz zadać pytanie, a dlaczego nie wymieniłem OIOM’u? Już odpowiadam. Dawno, dawno temu, w poprzedniej epoce był sobie taki twór zwany OIOM. Oddział Intensywnej Opieki Medycznej funkcjonuje nieoficjalnie w naszych rozmowach w języku potocznym. Nie ma on swojego miejsca we współczesnej ochronie zdrowia. Pytając wujka google: “Czym się różni OIOM od OIT’u?” nie sposób znaleźć dobrej odpowiedzi. Przyczyna jest prosta OIT zastąpił OIOM.

Jak wygląda leczenie pacjenta w OIT?

Leczenie, które prowadzimy w Oddziale Intensywnej Terapii to bardzo skomplikowany proces. Postanowiłem poświęcić temu zagadnieniu oddzielny artykuł na blogu. Jeśli interesujesz się tym tematem zapraszam do lektury 🙂

Jak wygląda leczenie pacjenta na intensywnej terapii?

Kto i dlaczego pracuje na intensywnej terapii?

Zespół pracujący na Oddziale Intensywnej Terapii można porównać do dobrze działającego i zsynchronizowanego mechanizmu. Złożony i skomplikowany proces leczenia pociąga za sobą konieczność dużego nakładu pracy ze strony personelu.

Lekarze, pielęgniarki, salowe

Trzonem każdego zespołu medycznego w oddziałach szpitalnych są oczywiście lekarze specjaliści. Jesteśmy odpowiedzialni za wszelkie decyzje terapeutyczne, wybór metod leczenia czy kontakt z rodziną pacjenta. Zapewne to dla Ciebie oczywiste.

Musisz wiedzieć, że bez pozostałego personelu nawet najwybitniejszy specjalista nie osiągnie jakiegokolwiek sukcesu. Olbrzymią rolę w intensywnej terapii odgrywają pielęgniarki, pielęgniarze i ratownicy medyczni. Za pomocą swojej wiedzy i umiejętności wcielają w życie często w trybie “live” – na bieżąco nasze zalecenia. Można porównać to z zespołem operacyjnym przeprowadzającym zabieg. Każdy chirurg bez względu na to, jakie cuda potrafi zdziałać z pomocą skalpela potrzebuje instrumentariuszki, z którą często rozumie się bez słów.

Podobnie jest w OIT. Sam wiele razy skorzystałem z rady doświadczonego zespołu pielęgniarskiego, gdy zaskoczył mnie rozwój sytuacji na dyżurze. Jestem pewny na 100%, że nie tylko ja. Pielęgniarka na OIT zwykle opiekuje się jednym lub dwoma stanowiskami intensywnej terapii. To ona przebywa z pacjentem non-stop przez 12 lub 24 godziny, a często pracuje nawet dłużej. Oprócz realizacji zleceń lekarskich prowadzi dokumentację, wykonuje opatrunki, toalety, niekiedy karmi chorych. Niektóre z tych czynności w przypadku mojego oddziału wykonują także salowe. Do ich obowiązków należy ponadto zapewnienie porządku na całym oddziale – dzień w dzień, zmiana po zmianie, ciężka fizyczna praca. Za to należy im się wielki szacunek.

Grupa wsparcia

Ciężki stan ogólny pacjentów przebywających w OIT często wymaga zaangażowania w proces leczenia bardzo dużej liczby lekarzy specjalistów i pozostałego personelu szpitala. Każda osoba wspierająca terapię ma swoje, bardzo ważne zadania do wykonania. Skład danego zespołu wspomagającego zależy od specyfiki oddziału i stanu pacjenta, ale można spróbować wymienić najczęstszych “pomocników”. Należą do nich między innymi:

• lekarze specjaliści z zakresu:
  • kardiologii – wykonujący np. badania diagnostyczne takie jak ECHO serca
  • chirurgii – pomagający w wykonaniu wielu procedur zabiegowych np. tracheostomii, drenażu opłucnej, założeniu przezskórnej gastrostomii, ale także nadzorujący właściwe wykonanie opatrunków
  • psychiatrii – pomocni w sytuacjach, gdy u przytomnego pacjenta występują epizody zaburzeń psychicznych np. delirium, majaczenie
• technik RTG, EEG – wykonujący badania bezpośrednio przy łóżku chorego
• fizjoteraupeuta – dbający o układ kostno-stawowy nawet wtedy, gdy pacjent znajduje się w stanie śpiączki farmakologicznej
• psycholog – oferujący pomoc przytomnym pacjentom w sytuacji długotrwałego procesu leczenia

Sekretarka medyczna, koder

Dużym obciążeniem lekarzy, pielęgniarek i całego systemu jest dokumentacja i ilość papierów do wypełnienia związanych z prowadzonym leczeniem. Intensywna terapia nie jest tutaj żadnym wyjątkiem. Sekretarki medyczne dbają o to, aby nielubianą przez wszystkich “Historia choroby” prowadzić w sposób rzetelny i kompletny. Często pilnują ubezpieczenia pacjenta. Ponadto wydają rozmaite zaświadczenia i co najważniejsze dla szpitala w wielu placówkach odpowiadają za właściwe rozliczenie usług medycznych danego oddziału.

Realia i podsumowanie

Oficjalnym rozporządzeniem Minister Zdrowia nakazuje, aby liczba łóżek na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii stanowiła co najmniej 2% ogólnej liczby łóżek w szpitalu. Praktyka codziennej pracy pokazuje, że takich stanowisk potrzeba znacznie więcej. Szczególnie wtedy, gdy mówimy o dużym wieloprofilowym szpitalu klinicznym czy specjalistycznym.

Jako lekarz dyżurujący na OIT wielokrotnie znalazłem się w takiej sytuacji. Nie miałem na oddziale nie ma wolnego miejsca dla pacjenta w bardzo ciężkim stanie. Niestety nie zawsze było to spowodowane pandemią COVID-19. Takie problemy często są przyczyną konfliktów wśród dyżurującego personelu i utrudniają im rzetelne wykonywanie obowiązków.

Dodatkowo uniemożliwiają one dostęp do OIT pacjentom, którzy są zbyt stabilni i za mało niewydolni w danym momencie. Wymagają jednak wzmożonego nadzoru i leczenia. W krajach zachodnich popularne są tzw. skale wczesnego ostrzegania (EWS – ang. Early Warning Score). Dzięki nim możemy szybko wychwycić potencjalne zagrożenia dla zdrowia i życia, które mogą wydarzyć się w przyszłości. Efekty wczesnego wdrożenia intensywnej terapii w sytuacji ich rozpoznania są dużo lepsze niż wtedy, gdy rozwinie się ostra niewydolność oddechowa czy dojdzie do nagłego zatrzymania krążenia.

W Oddziale Intensywnej Terapii Oparzeń, w którym pracuję coraz częściej udaje nam się przewidywać pewne problemy i zagrożenia dla naszych pacjentów. Ma to jednoznacznie pozytywny wpływ na rokowanie i efekty leczenia. Wierzę, że rozwój i udoskonalenia w zakresie intensywnej terapii pozwolą na zwiększenie jej dostępności w przyszłości dla większej liczby pacjentów.

Dziękuję Ci za przeczytanie do końca tego wpisu. Chciałbym Ci też przypomnieć, że większość trudnych słów i zwrotów zawartych w moich tekstach wyjaśniam na stronie SŁOWNIK POJĘĆ. Zatem jeśli w dalszym ciągu coś jest dla Ciebie niejasne kliknij w link poniżej: